یک مسلمان حقیقی همیشه حریص است که از فرصت های عبادتی که برایش پیش می آید؛ نهایت استفاده را ببرد. که یکی از این فرصت ها ماه رمضان مبارک است. ماهی که اجر اعمال نیک در آن دو برابر می شود. پس با توجه به مهم بودن تک تک لحظه های این ماه جدولی را تنظیم کرده ایم که می توانیم بر اساس آن در این ماه مبارک پیش برویم.

روز مسلمان در ماه رمضان:

مسلمان در ماه رمضان روزش را با سحری یعنی قبل از نماز فجر آغاز می کند؛ و بهتر این است که سحری را تا جایی که برایش امکان دارد به آخر وقت بیاندازد.

بعد از آن خود را برای نماز صبح یعنی قبل از اذان آماده کند. در منزل وضو بگیرد؛ قبل از اذان به سمت مسجد خارج شود. و بعد از ورود به مسجد دو رکعت نماز بخواند (مقصود تحیت مسجد است)، سپس تا وقت اذان خود را مشغول دعا کند، یا قرآن تلاوت کند و یا هم ذکر کند. و وقتی مؤذن شروع به اذان گفتن کرد؛ وی نیز همراه او الفاظ اذان را تکرار نمیاد؛ سپس دعای اذان را بخواند.

 

پس از آن نماز سنت صبح را به جای آورد. و بعد خود را تا اقامه ی نماز به ذکر و دعا و قرائت قرآن مشغول نماید.

بعد از ادای نماز همراه با جماعت؛ اذکار بعد از نماز بخواند. سپس اگر دوست داشت می تواند در مسجد تا طلوع خورشید بنشیند و خود را مشغول ذکر و تلاوت قرآن کند؛ همانطور که رسول الله صلی الله علیه و سلم انجام می دادند.

و بعد از گذشت ربع ساعت از طلوع خورشید؛ اگر دوست داشت می تواند نماز ضحی که کم ترین آن دو رکعت است را به جای آورد. و اگر هم دوست داشت می تواند آن را به تأخیر بیاندازد و در بهترین زمانش که ارتفاع خورشید است و شدت گرما زیاد است؛ انجامش دهد که بدون شک اینگونه بهتر است.

 

سپس اگر دوست داشت می تواند تا زمان رفتن به شغل کمی بخوابد. و اگر با نیت تقوا و کسب رزق بخوابد و آداب شرعی چه قولی و عملی را رعایت کند ان شاء الله اجر خواهد برد.

 

سپس می تواند به وظیفه اش برود و در هنگام نماز ظهر قبل از اذان و یا مستقیم بعد از اذان به مسجد برود. و بعد از رفتن به مسجد چهار رکعت نماز سنت ظهر البته با دو سلام را به جای آورد. سپس تا وقت اقامه ی نماز قرآن تلاوت کند. و بعد از خواندن نماز ظهر همراه با جماعت دو رکعت سنت بعد از ظهر را به جای آورد.

 

سپس بعد از نماز به محل کارش برگرد و مشغول به کارش شود تا انتهای وقت کاری. و اگر وقت زیادی تا نماز عصر باقی مانده؛ می تواند کمی استراحت کند؛ سپس برای ادای نماز خود را آماده کند.

 

و بعد از ادای نماز عصر اگر برایش مناسب بود و وقت داشت و توانایی داشت؛ می تواند در مسجد بنشیند و قرآن تلاوت کند که این غنیمت بسیار بزرگی است. اما اگر انسان خسته بود و توانایی نداشت می تواند در این هنگام استراحت کند تا برای نماز تروایح و قیام شب آماده باشد.

و قبل از اذان خود را برای افطار آماده کند، و بهترین کار این است که در این لحظات خود را مشغول به عملی نیک یا تلاوت قرآن و یا دعا و یا صحبتی مفید با خانواده و فرزندانش کند.

 

و از مهم ترین و لذت بخش ترین اعمالی که قبل از افطار می توان انجام داد؛ مشارکت در افطار دادن به روزه داران است. و هیچ کس لذت بزرگی این کار را نمی داند مگر کسی که خودش آن را تجربه کند.

 

سپس بعد از افطار برای ادای نماز جماعت به مسجد برود، و بعد از ادای نماز مغرب با جماعت دو رکعت سنت آن را ادا کند. بعد از آن به منزل برگردد و کمی غذا میل کند اما بدون زیاده روی در آن. سپس خود را به عملی مفید که مناسب خودش و خانواده اش باشد مشغول کند مثلا می تواند با خانواده اش داستانی مفید از صحابه و صالحان بخواند یا مسابقه ای برگزار کند و یا صحبتی مباح با هم کنند و یا هر کار دیگری که مفید باشد و انسان را به آن تشویق کند تا مشغول آن شود و به طرف برنامه های تلوزیونی حرام نرود؛ زیرا همین فاصله ی زمانی است که رسانه ها بیشتر برنامه ها ی جذاب خود را پخش می کنند. و اگر تا امروز پای چنین برنامه های غیر اخلاقی و منکر می نشستید از امروز دیگر چنین کاری نکنید و تلاش کنید خود را از آن دور کنید. و در سرپرستی خانواده ات از الله تعالی بترسید چرا که فردای روز قیامت در این باره مورد محاسبه قرار می گیرید.

 

سپس خود را برای نماز عشاء آماده کند. به سمت مسجد برود و قبل از شروع نماز می تواند قرآن بخواند و یا به یکی از دروسی که در مسجد برگزار می شود؛ گوش دهد.

و هنگامی که نماز فرا رسید؛ نمازش را ادا کند سپس دور رکعت نماز سنت بعد از عشاء را به جای آورد؛ سپس نماز تراویح را با خشوع و تأمل و تدبر شروع کند و تا زمانی که امام بعد از اتمام نماز تروایح رو به نمازگزاران نکرده، وی بلند نشود. زیرا رسول الله صلی الله علیه و سلم در حدیث می فرمایند: (کسی که همراه امام شروع کرده و تا زمانی که امام نماز را به اتمام نرسانده بلند نشود برای چنین کسی اجر قیام تمام شب نوشته می شود)[1].

 

سپس برنامه ای برای خود مشخص کند که مناسب با شرایط و ارتباطات شخصی اش باشد؛ اما توجه داشته باشیم که باید از تمام محرمات و وسایل نزدیک شدن به آن دوری کنیم.

 

و نیز خانواده ی خود را از محرمات و اسباب آن با راهی حکیمانه دور نگه داریم؛ مثلا برنامه های خاصی برای آنان بریزیم یا در این هنگام برای تفریح به اماکن مناسب و دور از محرمات برویم.

 

وتا جایی که می توانیم شب زود بخوابیم و آداب شرعی خواب را رعایت کنیم. و اگر قبل از خواب قرآن یا چند صفحه از کتابی مفید را بخوانیم بسیار خوب است.

و سعی کنیم که قبل از سحری بیدار شویم زیرا آن یک سوم آخر شب است – وقت نزول پروردگار – تا بتوانیم نماز بخوابیم و دعا کنیم و طلب استغفار نماییم؛ زیرا الله عزوجل وعده داده که دعا را در یک سوم آخر سب مستجاب و توبه را می پذیرد.

روز جمعه یک شخص مسلمان:

همانطور که می دانیم روز جمعه بهترین روز هفته است. بنا بر این شایسته است که برنامه ای خاص برای عبادت و طاعات را برای این روز آماده کنیم؛ و اموری را در آن رعایت کنیم مانند:

زود رفتن به مسجد برای ادای نماز جمعه.

بعد از نماز عصر در مسجد بمانیم و تا آخر وقت این روز قرآن تلاوت کنیم و دعا نماییم. زیرا وقت استجابت دعاست.

روز جمعه را اختصاص دهید به اتمام اعمالی که در وسط هفته آن را کامل نکرده ایم مانند قرائت قرآن، اتمام مطالعه ی کتاب، و بسیاری از اعمال صالح دیگر.

 

ده روز آخر ماه رمضان:

در ده روز آخر ماه رمضان شب قدر واقع است که آن شب از هزار ماه هم بهتر است. در نتیجه شایسته ی مسلمان است که این ده روز را در مسجد اعتکاف کند؛ همانطور که رسول الله صلی الله علیه و سلم انجام می دادند. پس هر کسی فرصت چنین عملی را داشته باشد و آن را انجام دهد؛ بداند که الله تعالی منت بزرگی بر وی گذاشته است.

و اگر هم کسی نمی توانست تمام این ده روز را اعتکاف کند؛ می تواند به اندازه ی توانایی اش اعتکاف کند.

 

و اگر هرگز نمی توانید اعتکاف کنید و فرصت آن را ندارید؛ بهترین کاری که می توانید این است که شب های این ده روز را با عبادات و طاعات مانند قیام شب و قرائت قرآن و ذکر و دعا احیا کنید. و روز را می توانید استراحت کنید.

جدولی که ذکر کردیم جدولی قابل تغییر است که هر شخصی بر اساس ظروفش می تواند آن را تعدیل کند.

و از ویژگی های این جدول این است که علاوه بر ذکر جمیع واجبات و فرائض؛ سنت های رسول الله صلی الله علیه و سلم نیز در آن ذکر شده است.

و در آخر از الله سبحانه و تعالی می خواهیم که به مهگی ما توفیق دهد نهایت استفاده را از این ماه مبارک ببریم و آن را از ما بپذیرد.

 

منبع: islamqa.info